Η εικόνα του Ισπανού ναυαγοσώστη που κρατά το μωρό βγαίνοντας από ακτή της Λέσβου, έχει κάνει το γύρο του κόσμου, καθώς είναι το σήμα κατατεθέν της δράσης για τη συλλογή υπογραφών, ώστε να δοθεί το Νόμπελ Ειρήνης στους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου, οι οποίοι έχουν δείξει σημαντικά ανθρωπιστικά αντανακλαστικά αντιμετωπίζοντας το προσφυγικό.

Η εικόνα σε συνδυασμό με τη δράση, έγινε αντικείμενο αστεϊσμού, αφού δεν προβαλλόταν ένας Μυτιληνιός, αλλά ένας Ισπανός ναυαγοσώστης και μάλιστα εθελοντής.

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, η γνωστή ισπανική ΜΚΟ «Proactiva Open Arms», που δρα εδώ και πολύ καιρό στη Λέσβο, σύμφωνα με δική της ανακοίνωση, έλαβε σαφείς οδηγίες από το Λιμενικό να αφήσει αραγμένα τα σκάφη της, «μέχρι νεωτέρας».

Οι εν λόγω οδηγίες δίνονται μετά τις συλλήψεις των πέντε εθελοντών διασωστών που δρούσαν μέσω ΜΚΟ, αλλά και της έντασης των ελέγχων σε εθελοντές. Τα σενάρια περί ανάληψης του προσφυγικού σε μεγάλο βαθμό από τη Frontex, φουντώνουν παράλληλα με τον καθησυχασμό της κοινής γνώμης ότι οι ΜΚΟ θα πιστοποιηθούν και θα ελεγχθούν γιατί εδώ και αρκετό καιρό αλωνίζουν. Οι δύο πλευρές, ωστόσο, δεν τέμνονται αναγκαστικά. Ο έλεγχος απ’ τη μια πλευρά, και η οργάνωση και ο συντονισμός  απ’ την άλλη, που πρέπει να γίνει για τη δράση των ΜΚΟ, δεν σημαίνει ότι αυτές θα πρέπει να… εκκαθαριστούν, αλλά να ξεκαθαριστούν.

Στοιχεία και αριθμοί
Τα νούμερα αρκετές φορές μιλούν από μόνα τους. Ο Δημήτρης Σκλεπάρης, διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων του Queen Mary, University of London, και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), μας παραθέτει κάποια στοιχεία.

Το 2014 μπήκαν 216.054 άνθρωποι στην Ε.Ε. μέσω θαλάσσιων συνόρων, 3.500 δεν τα κατάφεραν (πνίγηκαν). Το 2015 μπήκαν 1.014.286 άνθρωποι στην Ε.Ε. μέσω θαλάσσιων συνόρων, 3.771 δεν τα κατάφεραν.

Δηλαδή, επισημαίνει ότι «είχαμε πενταπλασιασμό των ροών μεταξύ 2014 και 2015, αλλά ίδιο αριθμό περίπου νεκρών και αγνοούμενων.» Και διερωτάται: «Πιστεύει πραγματικά κανείς ότι αυτό το πέτυχε μόνο του το Λιμενικό και η Frontex; Οι περιπολίες μέσα στη θάλασσα, μεταξύ άλλων και αυτών που συνελήφθησαν, έπαιξαν τεράστιο ρόλο ώστε να μην υπάρξουν περισσότεροι νεκροί και αγνοούμενοι το 2015».
Τα μέλη της «Συνύπαρξης» απ’ το περασμένο καλοκαίρι, όταν πύκνωσαν οι ροές προσφύγων και μεταναστών στο νησί μας, σχεδόν καθημερινά, πρόσφεραν ανθρωπιστική βοήθεια, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον τους στον παραλιακό δρόμο Μυτιλήνης - Κρατήγου.

«Πολύτιμοι οι εθελοντές»
Ιδιαίτερα από τον περασμένο Νοέμβριο όταν και πολλαπλασιάστηκαν οι αφίξεις στην περιοχή, ενώ μειώθηκαν σε άλλα σημεία, όπως σε Μόλυβο, Εφταλού και Σκαμιά, μαζί τους πρόσφεραν υπηρεσίες και εφόδια, πολλοί ξένοι και Έλληνες εθελοντές, μέλη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, που ως τότε δρούσαν στο βόρειο τμήμα της Λέσβου. Ανάμεσα τους υπήρχαν και ομάδες διασωστών, που επιχειρούσαν κοντά στις ακτές για την ασφαλή αποβίβαση προσφύγων - μεταναστών ή  και μέσα στη θάλασσα, όταν λόγω βλάβης ή απειρίας πλοήγησης ή καιρού, οι υπερφορτωμένες βάρκες (συνήθως φουσκωτά) αντιμετώπιζαν πρόβλημα.

«Ασφαλώς και οι υπηρεσίες που πρόσφεραν - προσφέρουν οι διασώστες αυτοί, είναι πολύτιμες, αφού προλάμβαναν δυσάρεστες και επώδυνες καταστάσεις, ακόμη και ναυάγια. Η παρουσία τους μάλιστα σε ώρες που δεν ήταν δυνατόν να βρίσκονται κοντά στις βάρκες με τους πρόσφυγες, σκάφη του Λιμενικού ή της Fronτex, ήταν ακόμη πιο ουσιαστική και σημαντική», αναφέρει σχετική ανακοίνωση της «Συνύπαρξης».

Ο ρόλος της Frontex
Πατώντας στην απαίτηση της κοινωνίας να «μην κάνει κάθε οργάνωση του κεφαλιού της», αρκετοί φοβούνται ότι θα γίνουν πολλά περισσότερα από το περιστατικό με τις συλλήψεις. Η κοινωνία μπορεί να ενοχλείται από την έλλειψη οργάνωσης και διαφάνειας, εν τούτοις όμως αναγνωρίζει ότι οι εθελοντές και οι ΜΚΟ καλύπτουν ένα τεράστιο κομμάτι, αναφορικά με την υποδοχή, περίθαλψη και φιλοξενία των προσφύγων, ελλείψει της κρατικής πρόνοιας και της ευρωπαϊκής απουσίας. Σε καμία περίπτωση δεν θα προτιμούσε να εκκαθαριστεί το τοπίο από τους εθελοντές και να μετράμε συνεχώς πνιγμένους στις ακτές της Λέσβου.

Στο κείμενο στήριξης για τους πέντε συλληφθέντες εθελοντές που ανακρίθηκαν το περασμένο Σάββατο, η πολιτική επιτροπή Λέσβου της «Λαϊκής Ενότητας» σημειώνει σχετικά με το ρόλο της Frontex: «Μπορεί οι πέντε εθελοντές να αφέθηκαν ελεύθεροι, το μήνυμα όμως που θέλησαν να περάσουν μ’ αυτές τις συλλήψεις, κυβέρνηση και Ε.Ε., είναι σαφές. Η ποινικοποίηση της αλληλεγγύης και της διάσωσης προσφύγων επιτρέπει πλέον ελεύθερα στη Frontex να εφαρμόσει ανενόχλητα στο Αιγαίο την πραγματοποίηση επαναπροωθήσεων.

Η καταστολή του κινήματος και της αλληλεγγύης  δεν θα περάσει». Μετά  τη διάσταση και την εξέλιξη που πήρε η υπόθεση με τις συλλήψεις εθελοντών, επιβάλλεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο στη Λέσβο όχι με στόχο την εκκαθάριση εθελοντών και ΜΚΟ που ομολογουμένως συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προσφυγικού, αλλά στην καλύτερη οργάνωση και στον συντονισμό που επειδή λείπει, δημιουργεί ...παρατράγουδα σαν αυτό με τις προχθεσινές συλλήψεις, που στέλνουν λάθος μηνύματα.